Η εφαρμογή της ορθολογικής λίπανσης των καλλιεργειών, που συμβάλλει όχι μόνο στην αύξηση της ποσότητας της παραγωγής και στη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, αλλά και στην αειφορία των γεωργικών οικοσυστημάτων.

Η άρρηκτη σχέση της ελιάς με το άζωτο

Τα θρεπτικά στοιχεία που απομακρύνονται από την καλλιέργεια της ελιάς κάθε χρόνο είναι αναγκαίο να αντικατασταθούν μέσω της λίπανσης, για να διατηρηθεί η παραγωγικότητα της καλλιέργειας, η ποιοτική παραγωγή και η γονιμότητα των εδαφών.

Συνεπώς, ο καθορισμός του πλάνου λίπανσης είναι αναγκαίο να βασίζεται στα αποτελέσματα της εδαφολογικής και φυλλοδιαγνωστικής ανάλυσης για την επίτευξη υψηλής παραγωγής και ποιότητας και συνεπώς να εξασφαλίζεται ικανοποιητικό εισόδημα για τον παραγωγό.

Η επιτυχία της καλλιέργειας της ελιάς είναι συνάρτηση της αζωτούχου λίπανσης. Συγκεκριμένα, επηρεάζει σημαντικά τόσο τη βλάστηση όσο και την ελαιοπαραγωγή.

Οι ανάγκες της ελιάς σε άζωτο είναι ιδιαίτερα αυξημένες στα στάδια της διαφοροποίησης των οφθαλμών και της καρπόδεσης.

Υψηλές απαιτήσεις σε άζωτο εμφανίζει επίσης και κατά τη διάρκεια της ανθικής περιόδου και κυρίως μετά από την ολοκλήρωση της καρπόδεσης, καθώς και την περίοδο της ταχείας αύξησης των καρπών, για αυτό συνίσταται και στα στάδια αυτά να υπάρχει επάρκεια αζώτου.

Ο φώσφορος αφενός ως δομικό στοιχείο πολλών ενώσεων (ATP, ADP, DNA, RNA) και αφετέρου ως στοιχείο που συμβάλλει στην άνθηση, την καρπόδεση, την ωρίμανση και γενικότερα στην ποιότητα των προϊόντων, αποτελεί βασικό θρεπτικό στοιχείο για την καλλιέργεια της ελιάς

Η πιο συχνή τροφοπενία (έλλειψη) που συναντάται στην είναι η τροφοπενία καλίου και απαντάται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60%, ιδιαίτερα όταν αναπτύσσεται σε ξηρικές περιοχές ή σε αλκαλικά εδάφη. Η σημαντική συμβολή του καλίου στην καλλιέργεια της ελιάς συνίσταται για την αύξηση της παραγωγής, του βάρους και του μεγέθους του καρπού, καθώς και της περιεκτικότητας του καρπού σε ελαιόλαδο. Για την κάλυψη των υψηλών απαιτήσεων της καλλιέργειας σε κάλιο, καλό είναι οι εφαρμογές να γίνονται τον χειμώνα ή στο τέλος του χειμώνα, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του νερού στην περιοχή εφαρμογής. Στις χρονιές με υψηλή παραγωγικότητα, είναι αναγκαίο να υπάρχει διαθεσιμότητα καλίου την περίοδο της ταχείας αύξησης των καρπών (μέσα καλοκαιριού).

Από τα ιχνοστοιχεία το πιο σημαντικό για την καλλιέργεια ελιάς είναι το Βόριο. Πολλές μελέτες έχουν δείξει τη θετική επίδραση της λίπανσης με βόριο στην καλλιέργεια ελιάς στην αύξηση της ανθοφορίας, στην καρπόδεση, στην αύξηση της παραγωγής και της ποιότητας του καρπού.

Δείτε ακόμη: Τι ακριβώς είναι η Ευφυής Γεωργία;

Ορθολογική λίπανση στο Αμπέλι

Το πλάνο λίπανσης με βάση τα εδαφικά χαρακτηριστικά «κλειδί» για μία επιτυχημένη σοδειά

Οι ευνοϊκότερες συνθήκες ανάπτυξης της καλλιέργειας του αμπελιού και της παραγωγής σταφυλιών, συνεπώς και κρασιού υψηλής ποιότητας, βρίσκονται σε εδάφη μέσης σύστασης και με pH 6,5-7,5. Ωστόσο, η καλλιέργεια προσαρμόζεται στους περισσότερους εδαφικούς τύπους, καθώς και σε εδαφικό pH 5,5-8,5.

Το αμπέλι προσλαμβάνει θρεπτικά στοιχεία από το εδαφικό διάλυμα σε όλη τη διάρκεια του ετήσιου κύκλου του, δηλαδή από τις αρχές Μαρτίου έως τα τέλη Οκτωβρίου.

Η καλλιέργεια έχει σημαντικές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία κυρίως αζώτου, καλίου και μαγνησίου, αλλά και σε ιχνοστοιχεία, των οποίων η διαθεσιμότητα επηρεάζει σημαντικά την επιτυχία της καλλιέργειας.

Οι ανάγκες θρέψης του αμπελιού καθορίζονται από ένα σύνολο παραγόντων, όπως τα εδαφικά χαρακτηριστικά, τις κλιματικές συνθήκες, τους παράγοντες της καλλιέργειας (υποκείμενο, ποικιλία, σχήμα διαμόρφωσης, τύπος αμπελώνα), τις καλλιεργητικές τεχνικές και την τελική χρήση των παραγόμενων προϊόντων.

Συνεπώς, ο καθορισμός του πλάνου λίπανσης είναι αναγκαίο να βασίζεται στα αποτελέσματα της εδαφολογικής ανάλυσης και φυλλοδιαγνωστικής, σχεδιασμένο ανάλογα με τις απαιτήσεις θρέψης της καλλιέργειας.

Οι μέγιστες ανάγκες σε άζωτο προσδιορίζονται στο στάδιο της ανθοφορίας, της ταχείας αύξησης των βλαστών και των ραγών (Μάιο- Ιούνιο) και για αυτό σε αυτές τις χρονικές περιόδους είναι απαραίτητο να υπάρχει διαθέσιμο άζωτο στο εδαφικό διάλυμα. Η έλλειψη αζώτου μειώνει την παραγωγή και εκδηλώνεται με χλώρωση των κατώτερων φύλλων. Έχει υπολογιστεί ότι οι μέσες ετήσιες ανάγκες των πρέμνων σε άζωτο είναι 73gr/πρέμνο.

Ο φώσφορος είναι ιδιαίτερα απαραίτητος στα νεαρά αμπέλια. Στα αναπτυγμένα αμπέλια, η ετήσια ή περιοδική λίπανση με φώσφορο εφαρμόζεται με ενσωμάτωσή της στο έδαφος κατά τη χειμέρια ανάπαυση των πρεμνών. Οι ανάγκες του αμπελιού σε φωσφόρο είναι υψηλές από την έναρξη της βλάστησης έως την πλήρη άνθιση. H έλλειψη φωσφόρου περιορίζει την ανάπτυξη των βλαστών και την ανάπλαση του ριζικού συστήματος, μειώνει τον αριθμό των ανθέων και οδηγεί σε πρόωρη φυλλόπτωση.

Το κάλιο είναι εξίσου σημαντικό για την ανάπτυξη και την ποιοτική παραγωγή της καλλιέργειας. Συγκεκριμένα, ελέγχει τη διαχείριση του νερού και την ενζυμική δραστηριότητα, αυξάνει την αντοχή της καλλιέργειας σε ακραία καιρικά φαινόμενα (ξηρασία, παγετούς) και βελτιώνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της καλλιέργειας. Τα πρέμνα απορροφούν το 65%-75% της συνολικής ποσότητας του καλίου αμέσως μετά την άνθιση και για χρονικό διάστημα τριών εβδομάδων, ενώ μέγιστες ανάγκες προσδιορίζονται κατά το στάδιο της ανάπτυξης των ράγων.

Έχει υπολογιστεί ότι οι μέσες ετήσιες ανάγκες των πρέμνων σε κάλιο είναι 83gr/πρέμνο. Έλλειψη καλίου εκδηλώνεται αρχικά με περιφερειακό και μεσονεύριο κιτρίνισμα στα παλιά φύλλα και ακολουθεί νέκρωση και ολική ξήρανσή τους, ενώ σημαντική υποβάθμιση παρατηρείται στην ποσότητα και στην ποιότητα της παραγωγής.

Το μαγνήσιο έχει σημαντική επίδραση στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της καλλιέργειας, αφού αυξάνει την περιεκτικότητα σε σάκχαρα και επηρεάζει τα αρώματα. H έλλειψη μαγνησίου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της ξηρής ράχης. Παράλληλα, έλλειψη μαγνησίου προκαλεί μεσονεύριο κιτρίνισμα των φύλλων και πρόωρη πτώση τους, ενώ περιορίζει σημαντικά την περιεκτικότητα των σακχάρων.

Δείτε ακόμη: Αγρομετεωρολογία: Η διασύνδεση των Καιρικών συνθηκών με την Αγροτική παραγωγή

Η σωστή λίπανση των μηλεώνων επηρεάζει παραγωγή και γεύση

Η μηλιά είναι δέντρο κυρίως των ψυχρών και υγρών περιοχών. Ευδοκιμεί σε γόνιμα, βαθιά εδάφη, μέσης σύστασης και με ικανοποιητική υδατοϊκανότητα. Οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή και την ποιότητα της καλλιέργειας της μηλιάς είναι η περιοχή όπου αναπτύσσεται, η ποικιλία και η λίπανση. Συγκεκριμένα η περιεκτικότητα του άζωτου, καλίου και ασβεστίου έχουν ισχυρή επίδραση στην ποιοτική παραγωγή μήλων.

Το άζωτο επηρεάζει σημαντικά την ποσότητα της βλάστησης και την επιτυχία της καρπόδεσης. Η ποσότητα της αζωτούχου λίπανσης μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικία, το μήκος της ετήσιας βλάστησης, την ποικιλία και τις εδαφικές ιδιότητες. Μια ποσότητα 15-20 μονάδων αζώτου ανά στρέμμα, είναι μια ενδεικτική ποσότητα για μηλιές. Συνιστάται να υπάρχει άζωτο στο στάδιο του ληθάργου, μετά την καρπόδεση και μετασυλλεκτικά.

H θετική επίδραση του Ρ εντοπίζεται κυρίως στην αύξηση του ριζικού συστήματος των φυτών, ενώ αυξάνει την παραγωγή και την ποιότητα των καρπών. Οι ανάγκες της μηλιάς σε φώσφορο είναι υψηλές στην αρχή της βλαστικής περιόδου και η ενδεικτική ποσότητα που συνιστάται είναι 6-15 μονάδες P₂O₅, ανάλογα με τη διαθέσιμη ποσότητα Ρ στο έδαφος και την περιεκτικότητα των φύλλων σε Ρ.

Το κάλιο συμβάλει καθοριστικά στην αύξηση της παραγωγής και στη βελτίωση της ποιότητας των καρπών, ενισχύοντας τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του καρπού (υφή, άρωμα, γεύση), βελτιώνοντας σημαντικά το ερυθρό χρώμα του φλοιού των καρπών και αυξάνοντας την περιεκτικότητα των καρπών σε διαλυτά στερεά, σε οργανικά οξέα και βιταμίνη C. Συνιστάται ενδεικτικά προσθήκη 10-30 μονάδων καλίου ανά στρέμμα, ανάλογα με τα αποτελέσματα των αναλύσεων των εδαφικών δειγμάτων και των φύλλων, στο στάδιο του ληθάργου (Δεκέμβριο- Ιανουάριο) και κατά την ανάπτυξη του καρπού (Ιούνιο- Ιούλιο).

Στα μηλοειδή, το ασβέστιο αποτελεί σημαντικό δείκτη θρέψης, αφού είναι καθοριστικός παράγοντας για την ποιότητα και την ικανότητα συντήρησης των καρπών. H έλλειψη των καρπών σε ασβέστιο συνδέεται έμμεσα με την εμφάνιση συμπτωμάτων της πικρής κηλίδωσης (bitter pit), με την εσωτερική υποβάθμιση και με τη μείωση της μετασυλλεκτικής αντοχής των καρπών. Παράλληλα επηρεάζει καθοριστικά το χρώμα των καρπών, προσδίδοντας έντονη αξία στην παραγωγή και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στον παραγωγό.

Το ασβέστιο πρέπει να είναι διαθέσιμο στη μηλιά από το στάδιο του μικρού καρπιδίου, από νωρίς την άνοιξη με την πτώση των πετάλων, μέχρι και τη συγκομιδή. Εφαρμογές μπορούν να πραγματοποιηθούν και μετασυλλεκτικά.

Ροδακινιά: Προσοχή στα εδαφικά άλατα και στην έλλειψη ψευδάργυρου

Η ροδακινιά είναι δέντρο της εύκρατης ζώνης και απαιτεί κλίμα ήπιο, χωρίς υπερβολικές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, τόσο τον χειμώνα όσο και την άνοιξη.

Η ροδακινιά προτιμά τα βαθιά, καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη, ελαφράς ως μέσης μηχανικής σύστασης, πλούσια σε οργανική ουσία και με pH ελαφρά όξινο. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στα άλατα, ενώ η άρδευση της καλλιέργειας επηρεάζει τόσο την αύξηση του μήκους των βλαστών (πρώιμα ποτίσματα), όσο και το μέγεθος των καρπών, ειδικά στο στάδιο της ταχείας αύξησής τους.

Η ροδακινιά έχει υψηλές απαιτήσεις σε άζωτο, το οποίο αυξάνει τη βλάστηση, τον αριθμό των ανθοφόρων οφθαλμών και το μέγεθος των καρπών, ενώ παράλληλα αναστέλλει την καρπόπτωση. Συνεπώς, επηρεάζει σημαντικά την απόδοση των δέντρων. Αντίστοιχα, ανεπάρκεια αζώτου στα στάδια της καρπόδεσης και της ανάπτυξης του πυρήνα επιδρά αρνητικά στην ποσότητα της παραγωγής. Συνήθως, οι εφαρμογές αζώτου δεν υπερβαίνουν το 1 κιλό αζώτου/δέντρο. Οι ανάγκες σε άζωτο των συμπύρηνων βιομηχανικών ποικιλιών είναι υψηλότερες, δεδομένου ότι το αραίωμα γίνεται πολύ αργά (δυο και πλέον μήνες μετά την άνθηση) και η αύξηση της βλάστησης εμφανίζεται καθυστερημένη.

Η ροδακινιά είναι ιδιαίτερα καλιόφιλη. Το κάλιο εξασφαλίζει περισσότερα καρποφόρα μάτια και καλύτερη καρπόδεση, ευνοεί τον σχηματισμό χρωστικών ουσιών, ανθοκυανών, που δίνουν χρώμα στον καρπό και αυξάνει την αντοχή του δέντρου στο ψύχος. Η επάρκεια καλίου έως τις τελευταίες εβδομάδες της ανάπτυξης του καρπού διαμορφώνει το επιθυμητό χρώμα στα ροδάκινα, συντελεί στην αύξηση του μεγέθους τους και βελτιώνει τη γεύση των καρπών. Συνήθως, 15-25 κιλά καλίου ανά στρέμμα ικανοποιούν τις ανάγκες της καλλιέργειας. Καθοριστική σχέση όσον αφορά τη βέλτιστη καρποφορία των δέντρων είναι ο λόγος αζώτου/καλίου στα φύλλα. Στη ροδακινιά, οι βέλτιστες τιμές αυτού του λόγου κυμαίνονται μεταξύ 1,50/1 και 1,70/1. Αναφορικά με το μαγνήσιο, συνίσταται η χορήγηση 4-6 μονάδων ανά στρέμμα, κυρίως σε όξινα εδάφη.

Το ασβέστιο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ποιότητα και στον χρόνο συντήρησης των καρπών της ροδακινιάς. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη ροδακινιά συναντάται συχνά έλλειψη ψευδάργυρου. Ο ψευδάργυρος είναι συστατικό ορισμένων ενζύμων, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σύνθεση της χλωροφύλλης και επηρεάζει θετικά την παρουσία αυξίνης στο φυτό. Η έλλειψή του εκδηλώνεται με μεσονεύρια χλώρωση των φύλλων ή μικροφυλλία ή με κενά στους βλαστούς ή με τούφα των φύλλων (ομπρέλα) στις κορυφές των βλαστών. Μεγάλη έλλειψη του στοιχείου μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη ακαρπία.

Η αντιμετώπιση της τροφοπενίας ψευδαργύρου στην πράξη γίνεται με ψεκασμούς κατά τη χειμερινή περίοδο, πριν από τη διόγκωση των οφθαλμών.

Πηγή: Φωτεινή Γιαννακοπούλου, γενική διευθύντρια ΣΠΕΛ – ypaithros.gr