Οι επιστήμονες εδώ και χρόνια προβληματίζονται σχετικά με το ερώτημα “γιατί οι εποχές των βροχών του βόρειου τροπικού δάσους του Αμαζονίου ξεκινούν δύο έως τρεις μήνες νωρίτερα από ό,τι θα έπρεπε”. Αλλά τώρα μια διεθνής ομάδα με ερευνητές από τη NASA και την Google ανακάλυψε ότι το δάσος προκαλεί τη δική του εποχή των βροχών, χάρη στους υδρατμούς στα φύλλα των φυτών. Η διαπίστωση δείχνει μια καταστροφική συνέπεια της αποψίλωσης σε αυτό το μέρος του κόσμου: καθώς κόβονται τα δέντρα, φαίνεται ότι υπάρχουν λιγότερες βροχοπτώσεις.

Οι άνεμοι των μουσώνων και η ζώνη της διατροπικής σύγκλισης, την οποία η NASA χαρακτηρίζει ως “ζώνη ανέμων που συγκλίνουν αλλάζοντας ανάλογα με τις εποχές”, ελέγχουν πότε θα ξεκινήσει η περίοδος των βροχών σε πολλές τροπικές τοποθεσίες και ο νότιος Αμαζόνιος βιώνει και τους δύο παράγοντες. Αλλά δεν επηρεάζουν την περιοχή μέχρι τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο, ενώ η περίοδος βροχών του νοτίου Αμαζονίου αρχίζει συνήθως στα μέσα Οκτωβρίου.

Για να ανακαλύψουν το γιατί, η ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Jonathon Wright του Πανεπιστημίου Tsinghua, εξέτασε στοιχεία για τους υδρατμούς από το φασματόμετρο της NASA και μαζί με άλλες δορυφορικές μετρήσεις βρήκε σύννεφα στο νότιο Αμαζόνιο την εποχή που δεν υπάρχουν βροχές. Τα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν ότι εάν η ξηρή περίοδος στην περιοχή κρατήσει περισσότερο από πέντε έως επτά μήνες, δεν θα υπάρξει αρκετή βροχή για να παραμείνει στη σημερινή του μορφή το τροπικό δάσος – θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε μια πράσινη πεδιάδα.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Proceedings της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ενισχύει την ιδέα ότι η αποψίλωση είναι εν μέρει υπεύθυνη για την καθυστερημένη της έναρξης της εποχής των βροχών. Η ικανότητα του τροπικού δάσους να αναπτύσσει σύννεφα είναι σημαντική αλλά εξασθενίζει καθώς τα δέντρα είναι λιγότερα. Κι αν το δάσος δεν μπορεί να προκαλέσει τη δική του εποχή των βροχών, οι βροχές στον νότιο Αμαζόνιο πιθανότατα δεν θα ξεκινήσουν τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο.

Τέτοιες αλλαγές θα μπορούσαν να έχουν μεγάλες επιπτώσεις. Σύμφωνα με το Εργαστήριο Jet Propulsion της NASA: “Η απώλεια του μεγάλου δασικού οικοσυστήματος του Αμαζονίου θα μπορούσε να αυξήσει την ξηρασία στη Βραζιλία και ενδεχομένως να διαταράξει τις βροχοπτώσεις μέχρι το Τέξας”.