Τι λένε οι μετεωρολόγοι για τον άστατο καιρό του Ιουνίου

Τι συμβαίνει με τον καιρό; Δύο μετεωρολόγοι απαντούν για το «περίεργο» και άστατο καλοκαίρι

Ο άστατος καιρός του Ιουνίου και οι καθημερινές ξαφνικές καταιγίδες είναι φαινόμενα που οι μετεωρολόγοι παρατηρούν και προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν απαντώντας στο τι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και πώς εξελίσσονται οι καιρικές συνθήκες.  

Θερμότερος από τις κανονικές για την εποχή τιμές και πολύ βροχερός είναι τα τελευταία χρόνια ο Ιούνιος, ο οποίος θεωρείται από τους μετεωρολόγους ως ο πιο άστατος μήνας του χρόνου. Ωστόσο, η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής, εντείνει τα καιρικά φαινόμενα με αύξηση των ισχυρών βροχοπτώσεων, των καταιγίδων και των χαλαζοπτώσεων.

Τις διαπιστώσεις αυτές κάνει, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο δρ Μετεωρολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Μιχάλης Σιούτας, ξεκαθαρίζοντας ότι η αστάθεια του καιρού είναι φυσιολογικό γεγονός για την εποχή αυτή που είναι μεταβατική προς το καλοκαίρι και το μόνο που κάνει τη διαφορά είναι η ένταση των φαινομένων.

Είναι αλήθεια ότι ο Ιούνιος θεωρείται γενικά, ο πιο άστατος μήνας του χρόνου; Για ποιον λόγο γίνεται αυτό;

– Ο Ιούνιος και ο Μάιος είναι οι μήνες της μεγαλύτερης ατμοσφαιρικής αστάθειας, κυρίως για το βορειοελλαδικό χώρο και τις ηπειρωτικές περιοχές της χώρας. Του μήνες αυτούς εκδηλώνονται φαινόμενα αστάθειας όπως, οι καταιγίδες, τα μπουρίνια, οι χαλαζοπτώσεις αλλά και μεγάλος αριθμός ηλεκτρικών εκκενώσεων, αστραπών και κεραυνών.

Πολλές φορές τα φαινόμενα αυτά είναι αρκετά έντονα, οι καταιγίδες προκαλούν σφοδρές βροχοπτώσεις με μεγάλη ραγδαιότητα και συχνά πλημμυρικά φαινόμενα καθώς πέφτουν πολύ μεγάλες ποσότητες βροχής σε μικρό χρονικό διάστημα με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η απορροή και να γίνεται γρήγορα μεγάλη συσσώρευση του νερού. Επίσης δεν είναι ασυνήθιστες οι χαλαζοκαταιγίδες με χαλάζι μεγάλου μεγέθους, οι οποίες προκαλούν μεγάλες ζημιές στις γεωργικές καλλιέργειες οι οποίες την εποχή αυτή βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης ή ωρίμανσης ή και έτοιμες προς συγκομιδή, αλλά ζημιές και σε αυτοκίνητα, ή άλλες υποδομές.

Η αστάθεια είναι φυσιολογικό γεγονός την εποχή αυτή καθώς είναι οι μήνες Μάιος και Ιούνιος αποτελούν τη μεταβατική περίοδο προς το Καλοκαίρι. Ο λόγος που εμφανίζεται η αστάθεια στη μεταβατική περίοδο είναι το γεγονός ότι επικρατεί μεγάλη ανομοιομορφία στη θερμοκρασία αλλά και στην υγρασία της ατμόσφαιρα, ενώ επέρχεται σταθεροποίηση καθώς προχωράμε στις θερμότερους μήνες του Καλοκαιριού.

Πώς είναι η κατάσταση τον φετινό Ιούνιο; Είναι ίδια τα φαινόμενα με τα τελευταία χρόνια;

– Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι ο Ιούνιος τα τελευταία χρόνια είναι γενικά θερμότερος από τις κανονικές τιμές, αλλά πολύ βροχερός μήνας, με βροχοπτώσεις έως και τετραπλάσιες από τα κανονικά επίπεδα. Το μήνα αυτό είχαμε αρκετά επεισόδια πλημμυρών που προκάλεσαν μεγάλες ζημιές ενώ κινδύνευσαν και δεκάδες άνθρωποι σε διάφορες περιοχές της χώρας. Μόλις πέρυσι είχαμε το τραγικό γεγονός της μεγάλης καταστροφής στη Μάνδρα Αττικής στις 26-27/6/2018, με 49 χιλιοστά βροχόπτωσης στην Ελευσίνα, με το μεγαλύτερο ημερήσιο ύψος βροχής στις 26/6/2018 στο μετεωρολογικό σταθμό της Κασσάνδρειας Χαλκιδικής, 125 χιλιοστά.

Πώς αλληλεπιδρά η κλιματική αλλαγή στην ένταση των φαινομένων;

– Η κλιματική αλλαγή επιδρά κατ΄ αρχάς στη σταθερή αύξηση της θερμοκρασίας που παρατηρούμε τις τελευταίες δεκαετίες. Η αύξηση αυτή της θερμοκρασίας αναμφίβολα επιδρά στα διάφορα καιρικά φαινόμενα, και όπως δείχνουν οι περισσότερες έρευνες επιδρά στην αύξηση της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων. Στο βορειοελλαδικό χώρο παρατηρούμε αύξηση των επεισοδίων των ισχυρών βροχοπτώσεων, και αύξηση των χαλαζοπτώσεων περισσότερο από 30% τις τελευταίες δεκαετίες. Επίσης αύξηση των ισχυρών καταιγίδων, καθώς και την εμφάνιση υπερκαταιγίδων, φαινόμενα με μεγάλη διάρκεια ζωής, μεγάλη ένταση, που πλήττουν αρκετές περιοχές με καταρρακτώδεις βροχές, χαλάζι μεγάλου μεγέθους, ανεμοθύελλες και μερικές φορές και ανεμοστρόβιλους.

Το φαινόμενο των ανεμοστρόβιλων ξηράς και θάλασσας που παρακολουθούμε και ερευνούμε συστηματικά στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει επίσης μεγάλη αύξηση, παρόλο που έχουμε ενδείξεις, ωστόσο δεν έχουμε ακόμα καταλήξει σε πλήρη συμπεράσματα αν η αυξητική τάση του φαινομένου αυτού οφείλεται στην κλιματική αλλαγή.

Η έντονη θέρμανση της Γης προκαλεί τις καλοκαιρινές καταιγίδες

Στη θέρμανση της επιφάνειας της Γης, δηλαδή και της ξηράς και της θάλασσας, η οποία αυτή την εποχή αρχίζει και γίνεται έντονη, αποδίδει το φαινόμενο των καταιγίδων, που συνοδεύονται πολλές φορές από χαλαζόπτωση και ισχυρούς ανέμους, ο καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών και του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Αθανάσιος Αργυρίου.  Oι θερμοκρασίες στην Ελλάδα και οι χώρες που είναι σε επιφυλακή

Μάλιστα όπως αναφέρει, «το φαινόμενο αυτό είναι σύνηθες», επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι «η έντονη θέρμανση της Γης έχει δύο συνέπειες» και εξηγεί: «Η θέρμανση αφενός μεν ωθεί το θερμό αέρα της επιφάνειας προς μεγαλύτερα ύψη της ατμόσφαιρας, όπως δηλαδή λειτουργεί ένα αερόστατο θερμού αέρα και αφετέρου, ενισχύει σημαντικά την εξάτμιση του νερού από την επιφάνεια της Γης, με αποτέλεσμα, ο ανερχόμενος θερμός αέρας, να συμπαρασύρει μεγάλες ποσότητες υδρατμών».

Εξάλλου για το ίδιο φαινόμενο ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «βρισκόμαστε στο πικ της σεζόν. Έχουμε κάτι παραπάνω από τον προσδοκόμενο αριθμό κεραυνών για το καλοκαίρι. Μία και μόνη ερμηνεία είναι η αποσταθεροποίηση του κλίματος». Σύμφωνα με τον κ. Ζερεφό, ο οποίος θα παρουσιάσει το επόμενο διάστημα σε ομιλία του στις ΗΠΑ στοιχεία σχετικά με την κλιματική αλλαγή και για τα οποία προς το παρόν δεν επιθυμούσε να επεκταθεί τα έντονα καιρικά φαινόμενα που παρατηρούνται απηχούν το μέγεθος της αποσταθεροποίησης του κλίματος.

Ο Αθανάσιος Αργυρίου, λέει ακόμα στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «στις αρχές του καλοκαιριού η θερμοκρασία κοντά στην επιφάνεια της Γης είναι αυξημένη, όμως η ανώτερη ατμόσφαιρα δεν έχει ακόμη προλάβει να θερμανθεί ανάλογα» και προσθέτει: «Έτσι, η θερμοκρασία σε μεγαλύτερα ύψη μειώνεται απότομα, κάτι το οποίο στη Μετεωρολογία χαρακτηρίζεται ως ατμοσφαιρική αστάθεια. Σε συνθήκες αστάθειας, η ανερχόμενη μάζα θερμού αέρα, επιταχύνεται σημαντικά, με αποτέλεσμα να βρίσκεται ταχύτατα σε ψυχρότερο περιβάλλον και έτσι οι υδρατμοί που αυτή περιέχει, υγροποιούνται. Αυτός είναι και ο λόγος που πριν την εκδήλωση μιας καταιγίδας, εμφανίζονται πυκνά σύννεφα, τα ονομαζόμενα κατακόρυφης ανάπτυξης, δηλαδή εκτείνονται προς τα άνω και όχι οριζόντια. Όταν η υγροποίηση φτάσει σε βαθμό που η άνωση δεν επιτρέπει πλέον στα υδροσταγονίδια που αποτελούν τα νέφη, να αιωρούνται στην ατμόσφαιρα, αρχίζει η βροχή».

Μένοντας στο θέμα της εκδήλωσης των καταιγίδων, ο καθηγητής τονίζει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «επειδή η ποσότητα των υδρατμών που μεταφέρθηκαν και που υγροποιούνται, είναι σημαντική λόγω της υψηλής θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης, η βροχή που προκαλείται είναι έντονη, αποτελούμενη από πολύ μεγάλο αριθμό ψυχρών σταγόνων βροχής, οι οποίες κατά την κάθοδό τους συμπαρασύρουν τον ψυχρό αέρα του περιβάλλοντός τους, ο οποίος, ερχόμενος σε επαφή μαζί τους, ψύχεται ακόμη περισσότερο». «Ο αέρας αυτός», συνεχίζει ο καθηγητής, «φτάνοντας στην επιφάνεια της Γης, διαχέεται προς όλες τις κατευθύνσεις με μεγάλη ένταση, δηλαδή εκδηλώνεται μπουρίνι».

Σχετικά με το αν θα συνεχιστεί το συγκεκριμένο φαινόμενο, ο Αθανάσιος Αργυρίου εκτιμά μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «το φαινόμενο θα συνεχιστεί στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας μέχρι και αυτό το Σαββατοκύριακο, αλλά οποιαδήποτε πρόγνωση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, είναι παρακινδυνευμένη».

Απαντώντας στην ερώτηση, αν έχουν παρατηρηθεί αντίστοιχα φαινόμενα στο πρόσφατο παρελθόν, ο καθηγητής λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «το φαινόμενο αυτό συμβαίνει κάθε χρόνο, κυρίως στη Δυτική Ελλάδα και σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο» και συμπληρώνει: «Συνήθως εμφανίζεται περί τα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου και διαρκεί περίπου για 10 ημέρες, όμως δεν αποκλείεται η εμφάνισή του και τους υπόλοιπους θερινούς μήνες ή και το Σεπτέμβριο. Χαρακτηριστικά, προ τριετίας ή τετραετίας, στην περιοχή του Πατραϊκού, είχε συμβεί τον Αύγουστο και είχε διαρκέσει σχεδόν όλο το μήνα».

Όσον αφορά στην εξέλιξη του καιρού μέσα στους επόμενους μήνες, ο Αθανάσιος Αργυρίου αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «για τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο, η μέση θερμοκρασία αναμένεται να είναι ελάχιστα υψηλότερη από αυτή του μέσου όρου της περιόδου 1993 – 2016, ενώ ο υετός δεν αναμένεται να εμφανίσει διαφορές».

Διαβάστε ακόμη:

• Το Κλίμα της Μεσογείου γίνεται σταδιακά πιο Τροπικό