Καταιγίδα άσθματος: Κεραυνοί και καταιγίδες οδηγούν στην έξαρση των αλλεργιών

Τον Οκτώβριο του 2015 μια σειρά από μαζικές καταιγίδες εξελίσσονταν σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Τις ώρες και τις μέρες που ακολούθησαν πολλοί άνθρωποι που ζούσαν κατά μήκος της ισραηλινής ακτής έπρεπε να επισκεφθούν το πλησιέστερο ιατρικό κέντρο τους, επειδή αντιμετώπιζαν αναπνευστικά προβλήματα, όμοια με άσθμα. Στην έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Natural Hazards and Earth System Sciences της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών – EGU, ο Yoav Yair και οι συνεργάτες του αποκαλύπτουν ότι αυτοί οι άνθρωποι υπέφεραν πιθανώς από την καταιγίδα άσθματος.

Η καταιγίδα άσθματος είναι μια σπάνια κατάσταση, κατά την οποία μια σοβαρή καταιγίδα μπορεί να αυξήσει τον αριθμό των αερομεταφερόμενων σωματιδίων, συμπεριλαμβανομένης της γύρης και των ατμοσφαιρικών ρύπων.

Στην περίπτωση της γύρης, η υψηλή υγρασία και η πίεση των πολύ μεγάλων καταιγίδων μπορεί να προκαλέσει τη διάσπαση των κόκκων γύρης, απελευθερώνοντας αλλεργιογόνες ουσίες στην ατμόσφαιρα σε πολύ υψηλότερες συγκεντρώσεις από το κανονικό. Τα αλλεργιογόνα αυτά αναγκάζονται στη συνέχεια να κατέλθουν στο επίπεδο του εδάφους με ισχυρά καθοδικά ρεύματα αέρα. Στις περιοχές της ερήμου τέτοια ρεύματα είναι συχνά πολύ ορατά καθώς συγκεντρώνουν επίσης σκόνη και άλλα μικροσκοπικά σωματίδια για να σχηματίσουν τοίχους σκόνης ή «haboobs» που προπορεύονται της καταιγίδας.

Εάν η καταιγίδα συμβαίνει σε χρονική περίοδο που ούτως ή άλλως υπάρχει γύρη στον αέρα, συνήθως την άνοιξη ή το καλοκαίρι, η μαζική αύξηση των αλλεργιογόνων , ουσιών με βάση τη γύρη, μπορεί να προκαλέσει καταιγίδα άσθματος. Η γύρη των βοτάνων είναι η συνήθης ύποπτος, καθώς ο κανονικός κόκκος της γύρης είναι πολύ μεγάλος για να προκαλέσει σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, συνήθως οδηγεί σε ήπια συμπτώματα όπως η αλλεργική ρινίτιδα.

Ωστόσο, ο συνδυασμός των ισχυρών βροχοπτώσεων και της ατμοσφαιρικής πίεσης και της υγρασίας της καταιγίδας προκαλούν τη διάσπαση των κόκκων της γύρης ώστε να απελευθερώνονται επιβλαβείς αλλεργιογόνες ουσίες.
Εκτός από τις αλλεργικές αντιδράσεις που προκαλούνται από τον θρυμματισμό της γύρης, οι έντονοι κεραυνοί θα μπορούσαν να επιδεινώνουν το πρόβλημα, καθώς οδηγούν στη δημιουργία και ατμοσφαιρικών οξειδίων όπως το όζον. Αυτά τα ατμοσφαιρικά οξείδια προξενούν την παράξενη μυρωδιά που αισθανόμαστε, όταν μια καταιγίδα αστραπής βρίσκεται κοντά. Σε αρκετά μεγάλες ποσότητες, το όζον μπορεί επίσης να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα, τα οποία απλώς επιβαρύνουν τα προβλήματα των ευπαθών ατόμων.

Από τα επεισόδια καταιγίδας άσθματος που έχουν καταγραφεί στο παρελθόν, το πιο σημαντικό ήταν στη Μελβούρνη της Αυστραλίας το 2016, όπου πάνω από 3000 άτομα νοσηλεύτηκαν μετά από μια τεράστια ακολουθία καταιγίδων κατά την περίοδο αιχμής της διασποράς της θερινής γύρης που προκάλεσε επιδημία άσθματος. Η κατάσταση αυτή ήταν παρόμοια με την περίπτωση καταιγίδας άσθματος που έχει καταγραφεί στη μελέτη του Yair, στην κατοικημένη παράκτια περιοχή του Ισραήλ συνέβη φθινόπωρο.

Η καταιγίδα του 2015 στο Ισραήλ ήταν εξαιρετικά σφοδρή, με τα σύννεφα να φτάνουν σε ύψος τα 17 χιλιόμετρα και με υψηλή συχνότητα κεραυνών, που συνέπεσε με μια τεράστια ανθοφορία ενός φυτού που ονομάζεται Ambrosia spp ή ragweed, το οποίο είναι κοινό σε ολόκληρο το Ισραήλ. Την καταιγίδα ακολούθησε άμεση αύξηση των ασθενών που επισκέπτονται ιατρικά κέντρα σε όλη την περιοχή, αναφέροντας δυσκολίες στην αναπνοή, υποδεικνύοντας την εκδήλωση καταιγίδας άσθματος, παρόλο που ήταν φθινόπωρο, μη αναμενόμενο για τέτοια σπάνια κατάσταση.
Ωστόσο, με την αύξηση της συχνότητας και της έντασης των καταιγίδων κάθε χρόνο, οι συγγραφείς αναφέρουν πως αυτό το παράδειγμα υποδηλώνει πως θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και ότι ίσως το άσθμα καταιγίδας να γίνει πιο συνηθισμένο στο μέλλον.

Σύμφωνα με τη μελέτη των Yair et al, τα βασικά χαρακτηριστικά μιας καταιγίδας άσθματος είναι:
– Τα επίπεδα ρύπανσης πρέπει να είναι χαμηλά, ενώ τα ποσοστά γύρης θα πρέπει να είναι υψηλά
– Η καταιγίδα θα πρέπει να δημιουργεί ισχυρό ηλεκτρικό πεδίο, υψηλή υγρασία και πολύ ισχυρές βροχοπτώσεις
– Μετά την καταιγίδα, μια αναφερόμενη αύξηση στις αναπνευστικές δυσκολίες θα πρέπει να συμβεί εντός ωρών ή ημερών
– Παρόμοια αναπνευστικά προβλήματα πρόκειται να αντιμετωπίσουν και άτομα που δεν έχουν ιστορικό άσθματος

Παρακάτω η σχηματική περιγραφή του μηχανισμού αύξησης των συγκεντρώσεων των αερομεταφερόμενων αερολυμάτων (είτε σωματιδίων ατμοσφαιρικών ρύπων είτε γύρης) πριν από μια ώριμη καταιγίδα (Taylor and Jonsson, 2004).

Πηγές:

Hazel Gibson / Ευρωπαϊκή Ένωση Γεωεπιστημών – EGU (European Geosciences Union)
blogs.egu.eu

Σχετικό άρθρο στο περιοδικό Natural Hazards and Earth System Sciences «First reported case of thunderstorm asthma in Israel» (03 Dec 2019)
nat-hazards-earth-syst-sci.net

Μέσω του meteo.gr (facebook page)