Για πρώτη φορά έγιναν παρατηρήσεις ενός «διαστημικού τυφώνα» στα ανώτερα επίπεδα της ατμόσφαιρας της Γης, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη του φαινομένου και ρίχνοντας φως στη σχέση μεταξύ πλανητών και Διαστήματος.

Οι άνευ προηγουμένου αυτές παρατηρήσεις έγιναν από δορυφόρους τον Αύγουστο του 2014 και αποκαλύφθηκαν μόλις πρόσφατα, κατόπιν ανάλυσης στο πλαίσιο έρευνας της οποίας ηγήθηκε το Πανεπιστήμιο Σαντόνγκ στην Κίνα, με τη συμμετοχή επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ, στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η ανάλυση επέτρεψε τη δημιουργία μιας 3D εικόνας που απεικονίζει μια περιστρεφόμενη μάζα πλάσματος πλάτους 1.000 χλμ, αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα πάνω από τον Βόρειο Πόλο, ρίχνοντας ηλεκτρόνια αντί για νερό και θυμίζοντας τους τυφώνες που γνωρίζουμε στη Γη.

«Μέχρι τώρα δεν ήταν βέβαιο ότι υπήρχαν οι διαστημικοί τυφώνες πλάσματος, οπότε είναι απίστευτο να αποδεικνύεται αυτό με μια τόσο έντονη παρατήρηση» είπε ο καθηγητής Μάικ Λόκγουντ, επιστήμονας του βρετανικού πανεπιστημίου. «Οι τροπικές θύελλες σχετίζονται με μεγάλες ποσότητες ενέργειας, και αυτοί οι διαστημικοί τυφώνες πρέπει να δημιουργούνται από ασυνήθιστα μεγάλη και ταχεία μεταφορά ενέργειας του ηλιακού ανέμου και φορτισμένων σωματιδίων στην ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης. Το πλάσμα και τα μαγνητικά πεδία στην ατμόσφαιρα των πλανητών υπάρχουν ανά τον πλανήτη, οπότε τα ευρήματα δείχνουν πως οι διαστημικοί τυφώνες θα έπρεπε να είναι διαδεδομένο φαινόμενο».

Αναπαράσταση του διαστημικού τυφώνα στη βόρεια πολική ιονόσφαιρα. (Shangdong University)

Οι τυφώνες στη Γη λαμβάνουν χώρα στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας πάνω από θερμούς όγκους νερού. Όταν ανυψώνεται θερμός, υγρός αέρας, δημιουργεί μαι περιοχή χαμηλής πίεσης κοντά στην επιφάνεια που ρουφά τον γύρω αέρα, προκαλώντας εξαιρετικά ισχυρούς ανέμους και δημιουργώντας σύννεφα που οδηγούν σε ισχυρές βροχοπτώσεις.

Αναπαράσταση της μορφής ενός διαστημικού τυφώνα που παρατηρήθηκε στα δορυφορικά δεδομένα του 2014. (Πανεπιστήμιο Qing-He Zhang / Shandong)

Τυφώνες έχουν παρατηρηθεί και στον Άρη, τον Δία και τον Κρόνο, ενώ γιγαντιαίες ηλιακές θύελλες έχουν θεαθεί και στην ατμόσφαιρα του Ήλιου. Ωστόσο δεν είχαν εντοπιστεί στο παρελθόν διαστημικοί τυφώνες στα υψηλότερα επίπεδα των ατμοσφαιρών πλανητών.

Ο διαστημικός τυφώνας που αναλύθηκε από την ομάδα στην ιονόσφαιρα της Γης περιστρεφόταν με φορά αντίθετη αυτής του ρολογιού, είχε πολλαπλούς βραχίονες και είχε διάρκεια περίπου οκτώ ωρών. Στο πλαίσιο της έρευνας, της οποίας ηγήθηκε ο καθηγητής Ζανγκ Κινγκχέ, επιστήμονες από την Κίνα, τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποίησαν παρατηρήσεις από τέσσερις δορυφόρους DMSP (Defense Meteorological Satellite Program) και ένα τρισδιάστατο μοντέλο της μαγνητόσφαιρας για την παραγωγή της εικόνας. Τα σχετικά ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο Nature Communications.

Σας προτείνουμε να δείτε:

• Stormquake: Το τρομακτικό φαινόμενο που συνδυάζει τυφώνες και σεισμούς
• Οι δυσμενείς επιπτώσεις του Διαστημικού Καιρού